Nie miałam żadnego problemu związanego z tym, że jestem dziewczyną, kiedy zdecydowałam iść na studia, ani w żadnym momencie studiowania. Jednak doskonale zdaję sobie sprawę, że to relatywnie nowa sytuacja. Kobiety wkroczyły w świat naukowy dużo później i musiały mierzyć się z wieloma przeszkodami. Dziś możemy rozwiązywać najtrudniejsze zagadki wszechświata i raczej wątpliwe, byśmy zostały niedocenione ze względu na płeć.
W swoim pierwszym poście na blogu opisałam historię jednej z najbardziej znanych, niedocenionych kobiet nauki. Bardzo zachęcam do zapoznania się z jej fascynującą i kontrowersyjną historią.
Eleanora zwana Barbarą
Dziś napiszę kilka zdań na temat Pani, którą świat naukowy docenił (poprzez przyznanie Nagrody Nobla), jednak nasza bohaterka musiała się na tę nagrodę trochę naczekać. Poznajmy Panią Barbarę McClintock – przez moment Eleanorę. Jej rodzice zmienili jej imię, ponieważ Eleanor wydawało im się zbyt kobiece i delikatne dla takiej osobowości jak Barbara. McClintock urodziła się 16 czerwca 1902 roku w Connecticut, ale jej rodzina przeniosła się na Brooklyn, kiedy miała 6 lat.
Córeczka tatusia
Można powiedzieć, że w pewnym stopniu karierę McClintock zawdzięczała ojcu. To dzięki niemu trafiła do Cornell University, gdzie studiowała botanikę i genetykę. Jej matka obawiała się, że kariera naukowa zniszczy szanse Barbary na wyjście za mąż, co w owych czasach było najwyższym celem kobiecego żywota. Ich relacje były nieco chłodniejsze.
Spotkanie z przeznaczeniem
Po rozpoczęciu studiów w 1919 roku Barbara prowadziła całkiem udane życie studenckie, co w porównaniu z jej dzieciństwem (jako dziecko, mała Barbara lubiła spędzać czas samotnie) było miłą, chociaż chwilową odmianą. Dwa lata później odbyła jedyny kurs genetyki dla studentów bez tytułu i był to moment przełomowy. Jej bystry umysł został zauważony przez Dr. Hutchisona, który telefonicznie zaprosił Barbarę na kurs dostępny jedynie dla absolwentów. Jak sama mówiła, po tym telefonie jej los został przesądzony i wiedziała, że zostanie genetykiem.
Myślę, że warto przypomnieć, że genetyka w tamtych czasach dopiero raczkowała. Na Cornell University nie przyznawano jeszcze tytułów naukowych w dziedzinie genetyki kobietom, więc w 1927 McClintock otrzymała tytuł doktora botaniki i od tego czasu postanowiła zajmować się … kukurydzą.
Kukurydziana dziewczyna
Ta pyszna roślinka była modelem badawczym w jej badaniach nad chromosomami. Barbara opracowała technikę obrazowania chromosomów i jako pierwsza pokazała morfologię 10 chromosomów kukurydzy. W 1930 r. McClintock udowodniła występowanie zjawiska crossing – over podczas mejozy, którego istnienie przewidywał wcześniej Thomas Hunt Morgan. W 1938 r. opracowała analizę cytogenetyczną centromeru.
Sporo tego. Można śmiało powiedzieć, że McClintock poczyniła w tym okresie wiele znaczących odkryć i dzięki temu zyskała uznanie w środowisku naukowym. Przełomowe publikacje McClintock pomogły jej uzyskać wiele stypendiów, również na wyjazdy na staże podoktorskie od National Research Council. Finansowanie to pozwoliło jej kontynuować naukę genetyki w Cornell, University of Missouri oraz California Institute of Technology.
Praca, praca, praca
W Missouri, pracowała wykorzystując promieniowanie rentgenowskie jako mutagen i postawiła hipotezę, że czubki chromosomów są chronione przez znane nam obecnie telomery. Podczas pracy w Missouri poczyniła wiele ważnych odkryć jednak po pięciu latach czuła, że na tej pozycji osiągnęła już wszystko i dalsza droga kariery w tym miejscu jest dla niej zamknięta. Postanowiła poszukać innej pracy i na początku 1941 roku (kiedy miała 38 lat) została Profesorem wizytującym na Columbia University w Nowym Jorku.
Po rocznej, tymczasowej nominacji McClintock przyjęła etatową pracę badawczą w Cold Spring Harbor Laboratory na Long Island w stanie Nowy Jork. Tu produktywnie pracowała do końca swojego życia. Dzięki swoim zasługom i szanowanej pozycji w 1944 roku jako trzecia kobieta w historii została wybrana jako członek Narodowej Akademii Nauk Stanów Zjednoczonych.
Szokujące odkrycie
W lecie 1944 roku McClintock rozpoczęła badania nad wzorcami barwy nasion kukurydzy. Dokonała zaskakującego odkrycia, że geny potrafią zmieniać położenie i opracowała teorię, według której te mobilne elementy regulowały geny poprzez hamowanie lub modulowanie ich działania.
Jej praca nad kontrolowaniem elementów i regulacją genów była zbyt trudna i nie została zaakceptowana przez innych naukowców. McClintock mimo wszystko nadal rozwijała swoje pomysły. W 1953 roku opublikowała artykuł w Genetics, w którym zebrała i przedstawiła wszystkie dane statystyczne dotyczące tego zagadnienia. O swoim odkryciu opowiadała również w trakcie serii wykładów.
Niezrozumiana idea
Niestety, nie udało się jej przekonać środowiska naukowego do prawdziwości swojej hipotezy. McClintock poczuła, że grozi jej wyobcowanie z głównego nurtu naukowego i od 1953 roku przestała publikować relacje z jej badań nad elementami kontrolującymi.
Piętnaście lat później Barbara przeszła na emeryturę, jednak dzięki swojej silnej pozycji naukowej mogła wciąż kontynuować pracę w Cold Spring Harbor Laboratory.
Zwrot akcji
Jej sytuacja uległa zmianie na początku lat 70. W tym czasie dokonano odkrycia potwierdzającego istnienie wędrujących elementów genomu u bakterii i wirusów. Dzięki znaczącemu postępowi technologicznemu w dziedzinie biologii molekularnej naukowcy byli w stanie udowodnić molekularne podstawy transpozycji.
McClintock została doceniona i jest powszechnie uznawanym odkrywcą transpozycji. Za badania nad „skaczącymi” genami na modelu badawczym kukuryczy Barbara otrzymała wiele wyróżnień. Najważniejszym było otrzymanie w 1983 roku Nagrody Nobla w dziedzinie fizjologii lub medycyny. Warto zaznaczyć, że w tej dziedzinie jest jedyną kobietą, która otrzymała nagrodę w pojedynkę i nie musiała się nią z nikim dzielić zasługami.
Swoje ostatnie lata Barbara spędziła jako kluczowy lider i badaczka w laboratorium Cold Spring Harbor. Zmarła, mając 90 lat z przyczyn naturalnych 2 września 1992, nie wyszła za mąż i nie miała dzieci.
Pozostałe zasługi
Poza jej kluczowym odkryciem, za które otrzymała Nagrodę Nobla, była również pierwszym naukowcem, który słusznie spekulował na temat podstawowych koncepcji epigenetyki.
McClintock zaproponowała swoje teorie przed opracowaniem molekularnej struktury DNA i ponad 40 lat przed formalnym zbadaniem koncepcji epigenetyki.
Oczywiście mogłabym wymienić jeszcze całą listę jej zasług. To, co dotychczas napisałam, powinno Was już przekonać o tym, jak wielce Barbara McClintock zasłużyła się nauce.
Tu możecie przeczytać jej wykład na gali przyznania Nagrody Nobla, tu poczytać o jej biografii, a tu posłuchać o jej odkryciach.
Dziękuję za uwagę i do następnego!
Pozostałe źródła:
https://www.nobelprize.org/nobel_prizes/medicine/laureates/1983/mcclintock-bio.html
https://profiles.nlm.nih.gov/ps/retrieve/Narrative/LL/p-nid/45
https://www.nap.edu/read/4990/chapter/11
https://www.nature.com/scitable/topicpage/barbara-mcclintock-and-the-discovery-of-jumping-34083
http://www.pnas.org/content/109/50/20198.full
https://www.nap.edu/read/4990/chapter/11#233